Michael Faraday Kimdir? Hayatı ve Buluşları

Elektromanyetizma ve elektrokimya alanındaki çalışmalarıyla günümüz modern elektrik sistemlerinin temelini oluşturan Michael Faraday, zorlu geçen gençlik yıllarına rağmen bilime olan tutkusu sayesinde tüm dünyanın tanıdığı bir bilim insanı olmayı başardı. Bulduğu her imkânı kullanarak kendi kendini geliştiren Michael Faraday, bilim tutkusu ile ortaya koyduğu çalışmaları sayesinde kendisinden sonraki bilim insanlarına hem ilham verdi hem de üzerinde çalışabilecekleri sağlam temeller bıraktı. Gelin, Michael Faraday’ın hayatına ve çalışmalarına yakından göz atalım.

Michael Faraday Hayatı: Kitapçı Çırağından Büyük Bilim İnsanına

22 Eylül 1791 tarihinde İngilitere’de doğan Michael Faraday, yoksul bir ailenin dört çocuğundan biriydi. Demirci olan babasının sık sık hastalanması ve düzenli olarak çalışmaması çok daha zorlu bir hayat yaşamalarına neden oluyordu. 14 yaşındayken çalışmaya başladığı ciltçi ise, onun hayatında bir dönüm noktası olmuştur. Kitap ciltleme işinin Michael Faraday’a sağladığı en büyük fayda, gelen her bir eseri okuyabilecek olmasıydı. Böylelikle o dönem için erişimin zor olduğu birçok eser ile kendisini geliştirme imkânı yakaladı. Bu eserler sayesinde tanıştığı elektrikle ilgili çalışmalar ise hedefini bulmasında son derece etkili oldu. Bu süreçte bir müşterinin kendisine Sir Humphry Davy’nin derslerine katılması için sunduğu davet ise adeta hayatının fırsatına dönüştü.

Sir Humphry Davy’nin derslerini yakından takip eden Faraday, bu imkanını Davy’den iş talep etmek için kullandı ve amacına ulaştı. Humphry Davy’nin asistanı olarak işe başlayan Faraday, kendisiyle birlikte çıktığı seyahatlerde amper kavramının adını aldığı Andre-Marie Ampere ve volt’un adını aldığı Alessandro Volta gibi ünlü bilim insanlarıyla tanışma imkânı elde etti. Sir Humphry Davy’nin 1827 yılında emekli olmasıyla birlikte Michael Faraday, onun yerine Royal Institution’da kimya profesörü olarak göreve başladı.

Yaşamı boyunca fizik ve kimya alanındaki çalışmaları neticesinde birçok keşifte bulunan Faraday’ı asıl ününe kavuşturan çalışmaları ise hiç şüphesiz elektrik üzerine olanlardı. Elektrik motoru, elektrik jeneratörleri, ışık ve elektromanyetizma arasındaki ilişkiyi ifade eden Faraday etkisi ve diğer çalışmaları, kendisinden sonra gelen birçok bilim insanına yol gösterici niteliktedir. 1839 yılında yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle çalışmalarından uzaklaşan Faraday, 1945 yılında yeniden çalışmaya başlasa da yaşınında ilerlemesiyle birlikte çalışmalarını seyrekleştirdi. 25 Ağustos 1867 yılında ise hayatını kaybeden Michael Faraday, yaptığı çalışmalar neticesinde geride modern dünyanın temelini oluşturan elektriğe dair çığır açan çalışmalarını bırakmıştır.

Michael Faraday Neyi Buldu? Elektromanyetik İndüksiyon

Manyetik alan nedir sorusuna verilen ilk yanıtlar Hans Christian Orsted’in 1820’li yıllarda gerçekleştirdiği çalışmalara kadar uzansa da Andre-Marie Ampere, James Clerk Maxwell ve Michael Faraday’ın bu alanda gerçekleştirdiği çalışmalar verilen yanıtların çok daha aydınlatıcı olmasını sağlamıştır. Faraday’ın manyetik alan üzerine gerçekleştirdiği çalışmalar, elektromanyetik indüksiyon keşfiyle sonlanmıştır.

Michael Faraday’ı bilim tarihinde önemli bir noktaya taşıyan özelliği hiç şüphesiz elektromanyetizma üzerine gerçekleştirdiği çalışmalarıdır. Bir mıknatısı bir tel halkadan geçirmenin tele elektrik yüklediğini fark eden Michael Faraday, 1821 yılında elektrik motorunu ve ondan tam on yıl sonra 1831’de ise elektromanyetik indüksiyonu keşfetti. Hayata geçirdiği Faraday diski olarak adlandırılan dinamo, bugün yaygın bir şekilde kullanılan elektrik jeneratörünün öncüsü olarak kabul görür. Jeneratör nedir sorusuna etkili bir yanıt vermek istediğinizde, Faraday’ın çalışmalarına yer vermeden yanıt vermek mümkün değildir. Faraday’ın bu keşfi bilim dünyasının elektriğe olan ilgisini arttırarak bugün kullandığımız birçok teknolojinin geliştirilmesinde etkili olmuştur.

Michael Faraday Yaptığı Çalışmalar ve Bilimsel Keşifleri

Elektrik nedir, sorusuna ilk yanıtların Antik Mısır ve Yunan medeniyetlerine dayandığı kabul edilse de elektriğe dair bilimsel çalışmalar çok daha sonrasında ortaya konmuştur. Elektriğin bugünkü anlamda kullanılabilir olmasında katkısı son derece büyük olan Michael Faraday, hayatı boyunca bulduğu her imkanı en iyi şekilde değerlendirerek kendini yetiştirmiş bir dahidir. Sir Humphry Davy’nin yanında çalıştığı dönemde kendisini bir kimyager olarak yetiştiren Michael Faraday, klor ve karbondioksitinde dahil olduğu pek çok gazı sıvılaştırmayı başarmıştır. Kimya üzerindeki çalışmalarını yoğunlaştıran Faraday, aynı zamanda benzen ve diğer hidrokarbonların keşfi gibi birçok önemli çalışmaya ve bilimsel keşfe imza attı. Aynı zamanda çeşitli çelik alaşımları ve optik camlar üzerinde de çalışmalar gerçekleştirdi.

İyi bir kimyager olarak önemli çalışmalara imza atmış olsa da Faraday’a bugün sahip olduğu ünü ve başarıyı hiç şüphesiz elektrik üzerine gerçekleştirdiği çalışmalar getirmiştir. Faraday, çeşitli kuvvetlerin birbirine dönüştürebilir olabileceği düşüncesi üzerine yoğunlaşarak bunu kanıtlamak için bir dizi çalışma gerçekleştirdi. 1821 yılında elektrik motorunun atası olarak da tanımlanabilecek bir sistem oluşturarak mıknatıs ve elektrik akımı aracılığıyla mekanik hareket üretmeyi başardı. Bu çalışmalarını temel alarak on yıl sonra ise manyetik kuvveti elektrik enerjisine dönüştürmeyi başardı. Böylelikle ilk elektrik jeneratörünü icat ederek bilim tarihine adını çok daha kuvvetli bir şekilde yazdırdı.

Faraday’ın elektrik üzerine çalışmaları elektrik motoru ve elektrik jeneratörüyle de sınırlı kalmaz. Elektrolizi keşfeden Faraday, farklı yöntemlerle elde edilen elektrik enerjisinin aynı olduğunu kanıtlamak için çalışmalar gerçekleştirdi. Elektrolizin iki yasası olarak adlandırılan keşifleri ile de bilim dünyasına katkı sağlamıştır. Faraday’ın elde ettiği sonuçlara göre kimyasal değişim ve ayrışma miktarı, çözeltiden geçen elektrik miktarı ile orantılıdır. Bir diğer keşfi ise aynı miktarda elektrikle biriktirilmiş olan veya çözünen farklı maddelerin miktarlarının kimyasal eşdeğer ağırlıklarıyla orantılı olduğudur. Faraday’ın elektrik üzerine çalışmaları içerisinde elektrik dalgalarını engelleyen Faraday Kafesi ise toplum tarafından en geniş bilinirliğe sahip olan ve çoğunlukla Michael Faraday kimdir? sorusu sorulduğunda akla ilk gelen çalışmasıdır.

Michael Faraday, 1839 yılında geçirdiği şiddetli sinir krizi nedeniyle bir süre boyunca çalışmalarından uzak kalır. Ancak nihayet elektromanyetik üzerine olan çalışmalarına döndüğünde ise ışık ve manyetizma arasındaki ilişkiyi açığa çıkarmayı hedefler. Çalışmaları sonucunda Faraday etkisini keşfetti. Faraday’ın ortaya koyduğu teoriler o dönemde kendisi tarafından matematiksel olarak ifade edilememiş olsa da onun çalışmalarını temel alarak yola çıkan James Clerk Maxwell, sonraki yıllarda elektromanyetik denklemlerini oluşturmuştur. Maxwell’in bu başarısında Faraday’ın çalışmalarının rolü ise oldukça büyüktür.

Elektrik Motoru ve Jeneratörün İcadı

Henüz kitap ciltleme üzerine çalıştığı ergenlik yıllarından itibaren elektrik enerjisine karşı büyük ilgi duyan Michael Faraday, zaman içerisinde kendisini geliştirirken aynı zamanda da bilim adına birçok keşfe ve icada da imza atmıştır. 1821 yılında elektrik motorlarının temel çalışma prensibi olan elektromanyetik rotasyonu keşfetti. Çalışmaları neticesinde ilk elektrik motorunu icat etti. Kariyeri boyunca bu alanda çalışmalarına devam eden Faraday, 1831 yılına gelindiğinde ise elektrik akımı indüksiyonunu keşfederek Faraday diski olarak anılan jeneratörlerin öncüsü ilk dinamoyu icat etmiştir. Faraday’ın icat ettiği dinamo, 1850’li yıllardan sonra seri olarak üretilir hale gelerek aydınlatma amacıyla kullanılmaya başlanmıştır.

Faraday Yasası ve Modern Elektrik Sistemleri

Faraday’ın indüksiyon kanunu şu an kullanılmakta olan modern elektrik sistemlerinin temel prensiplerinden biri haline gelmiştir. Faraday’ın kanuna göre bir devrede indüklenen emk (elektromotor kuvvet), devreden geçen manyetik akımın zamana göre türevi ile doğru orantılıdır. Onun bu keşfi elektrik jeneratörleri, transformatörler, kablosuz şarj, manyetik şeritli kartlar, indüksiyon ocaklar, elektrik motorları, manyetik kayıt cihazları gibi pek çok farklı teknolojinin hayata geçirilmesine temel sağlamıştır. 

Michael Faraday'ın Elektrik Üretim ve Dağıtımına Etkileri

Bugün ev ve iş yerlerinde elektrik enerjisinin varlığı adeta bir standart haline gelmiştir ve şehirleri saran elektrik dağıtımı konusu da bu alanda çalışmayan kişiler tarafından pek fazla düşünülen bir konu değildir. Ancak elektriğe erişimin bu derece yaygın olunmasında Michael Faraday’ın çalışmalarının etkisi oldukça yoğundur. Faraday tarafından geliştirilen icatlar ve imza attığı keşifler, modern dünyanın temel taşlarını oluşturur. Faraday tarafından geliştirilen elektrik jeneratörleri ve transformatörler günümüzde elektrik üretimi ve dağıtımında rol oynayan temel teknolojilerdendir.

Michael Faraday’ın tam anlamıyla kapsamlı bir eğitim almamış olması özellikle onu keşiflerini matematiksel olarak ifade etme konusunda zorlamıştır. Bu nedenle birçok çalışması sonraki yıllarda farklı bilim insanları tarafından matematiksel açıdan ifade edilebilir hale getirilmiştir. Faraday’ın bilime olan tutkusu bugün kullandığımız elektrik sistemlerinin ve modern dünyanın temellerini oluşturmuştur. Michael Faraday’ın yanı sıra dünyayı şekillendiren bilim insanlarının hayatları ve çalışmalarına dair en dikkat ve ilgi çekici noktalara yer verilen diğer blog içeriklerine de göz atmayı unutmayın.